نکته‏‏ها   

* ‏انتظار این نیست که مدیر مدرسه یا معلم کلاس درس، همه‏چیز مربوط به آموزش و پرورش را بداند، اما انتظار این است که مجموعه شایستگی‏هایی را که برای موفقیت در انجام مسئولیت‏ها و وظایف خویش لازم است، به‏خوبی بشناسد و وجود خود را به کسب آن شایستگی‏ها مزین کند.

* ‏هدایت مؤثر آموزش و یادگیری، عملی تک‏نفره نیست، بلکه به مشارکت دیگران نیازمند است. احساس احترام به نظر دیگران و دعوت آن‏ها به مشارکت در برنامه‏ریزی‏های اجرایی برنامه‏های درسی، به ارتقای کیفیت اجرا کمک و تحقق هدف‏های مورد نظر در برنامه را تسهیل می‏کند.

*‏ هیچ سبک رهبری واحدی نمی‏تواند در حل مشکلات و مسائل دنیای به سرعت در حال تغییر امروز کاملا"موفق باشد. مدیران و معلمان باید باشناخت توانایی‏ها و ضعف‏های خود و شناخت عوامل دست در کار دیگر، اعم از کارکنان، همکاران و دانش‏آموزان، سبک‏های رهبری خود را تعدیل و اصلاح کنند و آن را بسته به موقعیت، در جهت تحقق هدف‏های مورد نظر تغییر دهند.

*‏ توجه به سبک‏های یادگیری دانش‏آموزان و رجحان‏های فردی آن‏ها، از ضرورت‏های مهم آموزش است. دانش‏آموزان‏بر مبنای ساختار و عملکرد مغز خود با رجحان‏های متفاوت، مطالب را یاد می‏گیرند. برخی از رجحان بینایی برخوردارند و از طریق خواندن و مطالعه بهتر یاد می‏گیرند و برخی دیگر رجحان شنوایی دارند و از طریق گوش کردن و شنیدن بهتر می‏آموزند. برخی نیز از رجحان‏های لمسی و جنبشی برخوردارند و کارهای یدی را بهتر و سریع‏تر یاد می‏گیرند.

شناخت رجحان‏های فردی و متناسب کردن شیوه‏های یاددهی و یادگیری با آن‏ها، از عوامل مهم و تأثیرگذار در ارتقای کیفیت اجرای برنامه‏های درسی است. از وسایل متنوع دیداری، شنیداری و حرکتی به تناوب یا همراه با هم استفاده کنید.

یادگیری با یادسپاری تفاوت اساسی دارد

نکته‏ی قابل ذکر این است که هیچ‏گاه نباید به یادگیری بسنده شود. حفظ و نگه‏داری مطالب در حافظه‏ی بلندمدت و یادسپاری مطالب یاد گرفته شده، به اندازه‏ی خود یادگیری مهم است. استفاده از راهبردهای مؤثر و مفید، تقویت و حفظ و نگه‏داری مطلب، از نکته‏های کلیدی در ارتقای کیفیت اجرای هر برنامه‏ی درسی است.

بهره‏گیری از ابزارهای متنوع و گوناگون آموزشی، همراه کردن آموزش با فناوری‏های مناسب، استفاده از رسانه‏های متعدد، مرور، تمرین و تکرار کافی، ارزش‏یابی مستمر و به‏جا نیز می‏تواند موجبات یادسپاری قوی‏تر را فراهم کند. هم‏چنین‏ رعایت توالی منطقی مطالب، پیوند یا تلفیق موضوعات و مقوله‏های همگن و هم‏خوان، تصویر‏سازی ذهنی، ارائه‏ی اطلاعات و دانش بر مبنای شباهت‏ها و تفاوت‏ها، مزایا و معایب، سلسله‏مراتب و نظایر آن، همه به ‏نوعی در کمک به یادسپاری مطالب سهیم و مؤثر هستند.

نکته‏ی قابل توجه دیگر در زمینه‏ی یادسپاری خوب مطالب، توجه‏ هم‏زمان به ابعاد شناختی، عاطفی و روان حرکتی موضوع یا مطلب مورد یادگیری است. برخورداری از احساسات و عواطف خوب و مثبت، مشوق و برانگیزاننده و لذت‏بخش و عاری از تهدید و ترس به‏هنگام یادگیری، بسیار مؤثرتر از داشتن حالات احساسی بد و منفی، غم‏افزا و دلسرد کننده عمل می‏کند و موجبات یاد سپاری قوی را فراهم می‏سازد. جای شبهه نیست که یادگیری توأم با عمل، کار یدی و دست ‏ورزی، بهره‏گیری از ابزارهای رسانه‏ای و رایانه‏ای، بسیار ماندگارتر و با ثبات‏تر از یادگیری نظری و ذهنی است.

((ارزش‏یابی)) نقش کاملا"استثنایی دارد

نقش ارزش‏یابی، به ‏ویژه ارزش‏یابی پیشرفت تحصیلی، به پاسخ‏گویی به سیاست‏مداران و طبقه‏بندی دانش‏آموزان به قبولی و مردودی محدود نیست. مهم‏ترین نقش ارزش‏یابی، فراهم‏کردن زمینه‏های شناخت از چگونگی یادگیری، درجه‏ی تحقق هدف‏های برنامه‏ی درسی و تعیین ویژگی‏ها و توانمندی‏های مثبت و منفی یادگیرنده‏هاست و مهم‏ترین اثر آن مشخص کردن نقاط اصلاح، ترمیم، تکمیل و فراهم کردن زمینه برای جبران کاستی‏ها و نقطه‏ضعف‏هاست.

ارزش‏یابی خوب و کیفی با بهره‏گیری از شیوه ‏های نوین مثل تشکیل پوشه‏ی کارنما و خود‏سنجی می‏تواند، زمینه‏های یادگیری بهتر و بیش‏تر را برای دانش‏آموز فراهم کند. ارزش ‏یابی ‏های ملاک مرجع، همیشه در حوزه‏ی یادگیری، بر ارزش‏یابی‏های نورم مرجع رجحان دارند. به‏علاوه، سنجش‏های عملکردی و آزمون از فعالیت‏های عملی، ابزارهای دقیق‏تری برای هدایت یادگیری‏اند تا آزمون‏های استاندارد یا معلم‏ساخته‏ی‏ تستی و مداد و کاغذی. توصیه‏های زیر می‏تواند در انتخاب ابزارهای سنجش عملکرد، مفید واقع شود:

*‏ ابزار سنجش چالش‏های فکری و هوشی را بطلبد، نه صرفا" اجرای یک ‏سلسله کارهای مجزا و پشت‏ سرهم.

* اجرای عمل، نشانگر کوشش در یک موضوع خاص در یک حوزه‏ی درسی باشد.

* به‏ وسیله‏ی همه‏ی دانش‏آموزان قابل انجام باشد.

* توانمندی‏ ها، مهارت‏ها و نقاط‏ قوت را مشخص کند.

* دانش و مهارت‏های اساسی را بسنجد، نه جزئیات و موارد پیش‏ پا افتاده را.

* در راستای برنامه‏ی درسی و یا مکمل آن باشد.

* ازاضطراب امتحان کم کند.

* و زمینه را به‏منظور چالش فکری و یادگیری‏ فعال برای دانش‏آموز فراهم کند.